Teslis: Hristiyan İnancının Temel Taşı

 

Teslis (Üçlü Birlik) doktrini, Hristiyan inancının en temel öğretilerinden biridir. Hristiyanlar, Tanrı’nın Baba, Oğul ve Kutsal Ruh olarak tek bir özde, üç kişilikte var olduğuna inanırlar. Ancak bu kavram, insan aklıyla kavranması zor olduğu için tarihte birçok kez yanlış anlaşılmış ve tartışmalara konu olmuştur. Bu makalede, Teslis’in Kutsal Kitap’taki temellerini, tarihsel gelişimini, teolojik önemini ve sıkça karşılaşılan yanlış anlamaları ele alacağız.

1. Teslis Doktrini Nedir?

Hristiyan teolojisinde Teslis, Tanrı’nın tek bir özde üç kişilikte var olmasıdır. Bu üç kişilik şunlardır:

• Baba (Tanrı’nın yaratıcı ve hükmeden yönü)

• Oğul (İsa Mesih) (Tanrı’nın beden almış ve insanlığa kurtuluş getirmiş yönü)

• Kutsal Ruh (Tanrı’nın dünyadaki etkin gücü, imanlılara rehberlik eden ve kutsallaştıran yönü)

Önemli bir nokta şudur: Hristiyanlar üç ayrı Tanrı’ya inanmazlar. Tanrı birdir, ancak O’nda üç farklı kişi vardır.

Bu kavramın bir benzetmeyle anlatılması gerekirse, su (H2O) hem sıvı, hem katı (buz), hem de gaz (buhar) halinde olabilir ama hâlâ aynı maddeden oluşur. Tanrı’nın üçlü doğası da böyledir—üç farklı şekilde tecelli etmesine rağmen tek Tanrı’dır.

2. Kutsal Kitap’ta Teslis

Bazı kişiler, “Teslis terimi Kutsal Kitap’ta geçmiyor” diyerek bu doktrini reddeder. Gerçekten de Teslis kelimesi Kitap’ta geçmez, ancak bu kavram Kutsal Kitap boyunca açıkça görülmektedir.

a) Eski Ahit’te Teslis İpuçları

Eski Ahit, Tanrı’nın birliğini vurgular (Tesniye 6:4) ancak O’nun içinde çokluk olduğunu ima eden ifadeler de içerir:

• “İnsanı kendi suretimizde, kendimize benzer yaratalım.” (Yaratılış 1:26)

Burada Tanrı, “biz” zamirini kullanıyor. Bu, O’nun çoklu doğasını ima eder.

• Rabbin Ruhu beni yarattı, O’nun soluğu bana yaşam verdi. (Eyüp 33:4)

Burada Tanrı’nın Ruhu’nun yaratıcı bir güce sahip olduğu belirtiliyor.

• Mezmurlar 110:1’de Davut şöyle der: “Rab, Efendime dedi ki: Sağımda otur, düşmanlarını ayaklarının altına serinceye dek.”

Burada iki ayrı ilahi kişi görülüyor: Rab (Baba Tanrı) ve Efendim (gelecek olan Mesih).

b) Yeni Ahit’te Teslis

Yeni Ahit, Teslis’i çok daha net bir şekilde ortaya koyar:

• İsa’nın vaftizi sırasında:

“İsa sudan çıkarken, gökler açıldı, Tanrı’nın Ruhunun (Kutsal Ruh) güvercin gibi inip O’nun üzerine konduğunu gördü. Göklerden bir ses (Baba Tanrı) geldi: ‘Sevgili Oğlum budur, O’ndan hoşnudum.’” (Matta 3:16-17)

Burada Baba, Oğul ve Kutsal Ruh aynı anda açıkça görülüyor.

• İsa’nın Büyük Vazifesi:

“Gidin, bütün ulusları öğrencilerim olarak yetiştirin; onları Baba, Oğul ve Kutsal Ruh’un adıyla vaftiz edin.” (Matta 28:19)

İsa, açıkça üçlü birlikten bahsediyor.

• Havarilerin mektuplarında:

“Rab İsa Mesih’in lütfu, Tanrı’nın sevgisi ve Kutsal Ruh’un paydaşlığı hepinizle birlikte olsun.” (2. Korintliler 13:14)

Bu ve benzeri birçok ayet, Tanrı’nın birliğini korurken, O’nun içinde üç ayrı kişinin var olduğunu açıkça gösterir.

3. Teslis’in Tarihsel Gelişimi

İlk Hristiyanlar, Teslis’i içeren bir inanca sahiptiler ancak bu terimi kullanmadılar. İlk Kilise Babaları, bu doktrini açıklamak için uğraştılar:

• 2. yüzyıl: Kilise Babaları (Örn: İrenaeus, Justin Martyr), Tanrı’nın üçlü doğasını savundular.

• 4. yüzyıl: Arius adlı bir din adamı, İsa’nın Tanrı olmadığını, sadece yaratılmış bir varlık olduğunu savundu. Bu öğreti Arianizm olarak bilinir.

• 325 yılında İznik Konsili toplandı ve Teslis doktrini resmen tanımlandı.

• 381 yılında İstanbul Konsili, Kutsal Ruh’un da Tanrı olduğu fikrini vurguladı.

4. Teslis’in Teolojik Önemi

Teslis inancı, Hristiyan imanının temel taşlarından biridir. Eğer Tanrı sadece tek kişilikten oluşsaydı:

• İsa Mesih nasıl insanları kurtarabilirdi? Eğer O sadece bir peygamber olsaydı, bizim günahlarımız için ölmesi nasıl yeterli olabilirdi?

• Kutsal Ruh’un imanlıların içinde yaşaması nasıl mümkün olurdu?

Teslis, Tanrı’nın sevgi, lütuf ve kurtuluş planının tam bir ifadesidir.

5. Teslis Hakkında Yanlış Anlamalar

• “Hristiyanlar üç Tanrı’ya inanıyor!” → Yanlış. Tanrı tektir (Yasa 6:4). Ancak O, üç farklı kişilikte var olur.

• “Teslis mantıksızdır!” → İnsan aklı sonsuz Tanrı’yı tam anlamıyla kavrayamaz. Eğer Tanrı, insanın tümüyle anlayabileceği kadar küçükse, O gerçekten Tanrı olur muydu?

• “Teslis sonradan uydurulmuş bir kavramdır.” → Yanlış. Teslis inancı, Kutsal Kitap’a ve ilk Hristiyanlara dayanır.

Sonuç

Teslis, Hristiyan inancının merkezindedir ve Tanrı’nın doğasını anlamamız için çok önemlidir. Tanrı, tek bir özde üç kişidir: Baba, Oğul ve Kutsal Ruh. Kutsal Kitap’ta bu gerçek birçok yerde ifade edilmiştir ve tarih boyunca Kilise, bu inancı korumuştur.

İnancımızın temelini oluşturan bu öğretiyi iyi anlamak, hem Hristiyan olarak imanımızı güçlendirecek hem de başkalarına doğru bir şekilde açıklayabilmemizi sağlayacaktır.

Rab’bin lütfu hepimizle olsun!